ΔΕΠ-Υ και Συνοσηρότητα

Εκτός από συμπτώματα υπερκινητικότητας, αυθορμητισμού και διάσπασης

προσοχής τα άτομα με ΔΕΠ-Υ συχνά έχουν και συνοσηρότητα με άλλες

ψυχιατρικές διαταραχές. Το 30-50% των παιδιών με ΔΕΠ-Υ έχουν

εναντιωματική προκλητική διαταραχή και /ή διαταραχή διαγωγής (Biederman,

Newcorn, Sprich, 1991). Επίσης 20-30% έχουν συνοσηρότητα με αχνώδεις

διαταραχές και κατάθλιψη (Βiederman et al 1991). Όσον αφορά στις

ακαδημαϊκές τους επιδόσεις, το 20-30% των παιδιών με ΔΕΠ-Υ παρουσιάζουν

δυσκολίες στους τομείς της ανάγνωσης, γραφής ή αριθμητικής (Biederman,

Newcorn, Sprich, 1991· Pliszka 1998) εξαιτίας της ΔΕΠ-Υ. Η συχνή

συνοσηρότητα με άλλες ψυχιατικές διαταραχές ή με άλλες διαταραχές (πχ.

ΑΓΔ), χειροτερεύει την πρόγνωση για μια καλή ακαδημαϊκή επίδοση. Έρευνα

σε παιδιά με ΔΕΠ-Υ (Hawkins, Gathercole, Astle, Holmes & CALM Team,

2016) βρήκε ότι δεν συσχετίζεται έντονα με τη γλώσσα και την ανάγνωση,

αλλά με πραγματολογικές επικοινωνιακές δεξιότητες και με το φάσμα του

αυτισμού. Σε όλες τις παραπάνω έρευνες, έχει ήδη εξεταστεί η νοητική

κατάσταση των παιδιών που συμμετέχουν σ’ αυτές, ώστε να μην

επιβαρυνθούν τα αποτελέσματά τους, λόγω συνοσηρότητας με νοητική

υστέρηση (Diamantopoulou et al., 2007).

Αίτια ΔΕΠ-Υ

Ρωτώντας ποια είναι τα αίτια αυτής της διαταραχής μπορούμε να φτάσουμε

πιο κοντά στην αποκατάστασή της. Νευροαπεικονιστικές μελέτες παιδιών με

ΔΕΠ-Υ δείχνουν πως ο μετωπιαίος λοβός τους είναι μικρότερος σε μέγεθος

και λόγω αυτού δημιουργούνται δυσκολίες σε συγκεκριμένες εκτελεστικές

λειτουργίες, όπως στην αυτορρύθμιση (Barkley, 1997) και στη μνήμη

(Tannock, 1998). Πάνω σε αυτό βασίζονταν και οι θεωρίες για την εκδήλωση

της ΔΕΠ-Υ, με κάποιους να υποστηρίζουν ότι η ΔΕΠ-Υ είναι διαταραχή

ελέγχου των σκέψεων και των πράξεων που προέρχεται λόγω του φτωχού

αυτοελέγχου (Schachar, Mota, Logan, Tannock & Klim, 2000), ενώ άλλοι πως

έχουν διαφορετικό σύστημα κινήτρων και επιβράβευσης (Sonuga-Barke,

Williams, Hall & Saxton, 1996). Η επιστημονική κοινότητα κατέληξε πως και οι

δύο θεωρίες είναι σωστές και πως αυτοδύναμα συνυπάρχουν στην ομπρέλα

της ΔΕΠ-Υ.

Έρευνα του Πανεπιστημίου του Cambridge (Hawkins, Gathercole, Astle,

Holmes & CALM Team, 2016) συνδέει τη ΔΕΠ-Υ με τις εκτελεστικές

λειτουργίες που χαρακτηρίζουν την επικοινωνία και την αναπτύσσουν, ώστε

να είναι κοινωνικά αποδεκτή (διατήρηση θέματος συζήτησης, εναλλαγή

σειράς, αποφυγή μονολόγων). Οι παραπάνω δυσκολίες επηρεάζουν την

πραγματολογική χρήση της γλώσσας και τις σχέσεις με συνομηλίκους. Τα

παιδιά με ΔΕΠ-Υ δεν είναι ότι δεν καταλαβαίνουν τους κοινωνικούς κανόνες

(pragmatics), αλλά δυσκολεύονται να τους τηρήσουν. Έτσι, στα παιδιά με

ΔΕΠ-Υ χωρίς συνοσηρότητα, η έρευνα προτείνει πως η παρέμβαση στις

εκτελεστικές λειτουργίες είναι πιο αποτελεσματική, από την παρέμβαση στις

γλωσσικές δεξιότητες. Αντίστοιχα, άλλη έρευνα προτείνει πως εξάσκηση της

εργαζόμενης μνήμης βελτιώνει την εκτελεστική λειτουργία της αναστολής σε

παιδιά με ΔΕΠ-Υ (Klingberg et al., 2005)

Βιβλιογραφία:

Biederman, J., Newcorn, J. & Sprich, S. (1991) Comorbidity of attention deficit

hyperactivity disorder with conduct, depressive, anxiety, and other disorders.

American Journal of Psychiatry, 148, 564–577.

Hawkins, E., Gathercole, S., Astle, D., Holmes, J., & CALM Team. (2016).

Language problems and ADHD symptoms: How specific are the links?. Brain

sciences, 6(4), 50.

Diamantopoulou, S., Rydell, A., Thorell, L. B. & Bohlin, G. (2007) Impact of

executive functioning and symptoms of attention deficit hyperactivity disorder

on children’s peer relations and school performance. Developmental

Neuropsychology, 32, 521–542

Klingberg, T., Fernell, E., Olesen, P. J., Johnson, M., Gustafsson, P.,

Dahlstrom, K., Gillberg, C. G., Forssberg, H. & Westerberg, H. (2005)

Computerized training of working memory in children with ADHD – a

randomized, controlled trial. Journal of the American Academy of Child and

Adolescent Psychiatry, 44, 177–186.