Στρατηγικές για ΚΠΔΕ και ΔΑΔ μέσα στη τάξη

Οπτική ενίσχυση: διαγράμματα, οπτικά προγράμματα και οδηγίες γραμμένες

στο χαρτί και όχι μόνο προφορική παρουσίασή τους είναι μερικά από τα

πράγματα που θα βοηθήσουν τα παιδιά με αυτισμό, αλλά και πλήθος άλλων

δυσκολιών, όπως σύνδρομο Down, που δυσκολεύονται να κατανοήσουν, να

μάθουν και να ακολουθήσουν πληροφορίες που παρουσιάζονται μόνο

προφορικά. Θα βοηθήσουν το παιδί να οργανώσει τη σκέψη του, να

παραμείνει συγκεντρωμένο στο μάθημα, να μειώσει το άγχος που μπορεί να

φέρει το να μην ξέρει τι ακολουθεί και να αυξήσει την πρωτοβουλία του,

γνωρίζοντας και καταλαβαίνοντας καλύτερα το περιβάλλον του.

Αυτοέλεγχος: Αυτοέλεγχος είναι ο τρόπος που το παιδί με αυτισμό θα

αυτονομηθεί αφού θα μπορεί πλέον μόνο του να ελέγξει τη συμπεριφορά του.

Γνωρίζοντας πόσο η οπτική ενίσχυση βοηθάει τα παιδιά αυτά, μπορούμε να

οργανώσουμε δύο τρόπους αυτοελέγχου. Καταρχήν, οι θεραπευτές μπορούν

να βιντεοσκοπήσουν το παιδί και στη συνέχεια να συζητήσουν μαζί του αν η

συμπεριφορά του (για παράδειγμα, οι στάσεις του σώματός του, ή η

βλεμματική επαφή) είναι κατάλληλη. Αν το παιδί είναι αρκετά μεγάλο μπορεί

και μόνο του να επιβλέπει και να επιβραβεύει τη συμπεριφορά του. Δεύτερον,

μέσα στο πλαίσιο της τάξης, μπορούν να χρησιμοποιηθούν οπτικοποιημένες

οδηγίες καλής συμπεριφοράς, τις οποίες θα καταλαβαίνει ακόμα και ο μαθητής

που δεν ξέρει ανάγνωση, υπενθυμίζοντας στον εαυτό του τι πρέπει να κάνει

και τι όχι.

Δημιουργία ομάδων: Η δημιουργία ομάδων μπορεί να βοηθήσει τη

συμμετοχή του παιδιού στην τάξη, αλλά και στη διαδικασία της μάθησης. Με

τη βοήθεια των συμμαθητών και την εύκολη επαναφορά της προσοχής

(κοιτώντας τι κάνει η ομάδα και όχι διακόπτοντας το μάθημα ή μένοντας εκτός

της διαδικασίας).

Σπάσιμο σε υποενότητες και οπτική αντιπροσώπευσή τους: Τα παιδιά με ΔΑΔ

δυσκολεύονται να διατηρήσουν πληροφορίες στην ακουστική τους μνήμη,

ώστε να μπορούν να αντιληφθούν συνθετότερες έννοιες. Η οπτική

αντιπροσώπευση της κάθε υποενότητας, που είναι σημαντική για την

ολοκλήρωση της έννοιας που μαθαίνει, θα βοηθήσει τον μαθητή. Για

παράδειγμα, όταν μαθαίνουν μια σύνθετη λέξη πχ. «μέσα μαζικής

μεταφοράς», μπορούμε γύρω από τη νέα λέξη να βάλουμε σε κύκλο τις

έννοιες που την αναπτύσσουν πχ. λεωφορείο, τρένο κλπ. Στη συνέχεια το

παιδί μαθαίνει πώς να κάνει την ανάλυση των στοιχείων μόνο του, αυξάνοντας

την αυτονομία του και δρώντας πιο ενεργητικά μέσα στη διαδικασία της

μάθησης

Λειτουργική αξιολόγηση του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος: Πολλές φορές ο

μαθητής με αυτισμό αντιδρά άσχημα, όταν το περιβάλλον του είναι πολύ

απαιτητικό και νιώθει ότι δεν μπορεί να ακολουθήσει. Ειδικοί προτείνουν στους

δασκάλους να μιλούν αφενός πιο αργά και αφετέρου να χρησιμοποιούν το

επιτονισμό για να τονίσουν τα σημαντικά στοιχεία του λόγου τους. Επίσης, να

επαναλαμβάνουν αυτό που λένε με διαφορετικές λέξεις, μειώνοντας έτσι τις

πιθανότητες το παιδί να μην κατάλαβε με την πρώτη ή με τον συγκεκριμένο

τρόπο, αυτό που εξηγεί ο δάσκαλος.

Τέλος, και εξαιτίας αφενός της συχνής συνοσηρότητας της ΔΕΠ-Υ με τον

αυτισμό και αφετέρου επειδή αυτές οι τεχνικές αντιπροσωπεύουν τις αρχές

της σωστής διδασκαλίας, μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι στρατηγικές που

αναπτύχτηκαν παραπάνω για παιδιά με ΔΕΠ-Υ, όπως η επιλογή της εργασίας

που θα ολοκληρώσουν, θετική ενίσχυση και η χρήση της τεχνολογίας

(Berenguer et al., 2015).

Βιβλιογραφία:

Berenguer-Forner, C., Miranda-Casas, A., Pastor-Cerezuela, G., & Rosello-

Miranda, R. (2015). Comorbidity of autism spectrum disorder and attention

deficit with hyperactivity. A review study. Revista de neurologia, 60, S37-43.